Güney Amerika'daki sol dalganın Orta Amerika'da da kendini göstermeye başladığı, El Salvador'daki başkanlık seçimleri ile de görülmüştür. Eski bir gerilla örgütü olan FMLN'nin (Farabundo Marti Liberacion Nacional- Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi) adayı Mauricio Funes oyların %51,3'ünü alarak seçimin kazananı oldu. Eski bir gerilla olan Funes, gazeteci kimliğiyle de ön plana çıkmaktadır.
Seçimi ve Orta Amerika'daki sol dalgayı değerlendirmeden önce kısaca FMLN ve Funes'ten bahsetmek faydalı olacaktır. 1970 yılında El Salvador Komünist Partisi'nden ayrılan bir grup, Farabundo Marti Halk Kurtuluş Güçleri'ni kurmuş ve ülke içinde silahlı mücadeleye başlamıştır. 1979 yılında ülkede darbe ile iktidarın el değiştirmesiyle iç savaş daha da derinleşmiş, 1980'de 5 gerilla örgütü birleşerek FMLN'yi oluşturmuştur. FMLN, iç savaş sırasında ülkenin yarısına yakınını kontrolü altına alarak "kurtarılmış bölgeler" ilan etti. 1983'te örgüt içerisinde yaşanan iç çatışma sonrasında iki önemli lider öldürüldü ve bu tarihten itibaren iç savaşta gerilla gruplarının liderliği FMLN'den El Salvador Komünist Partisi'ne geçti. 1992 yılında iç savaştaki süre gidişe son vermek adına barış antlaşması yapılmış ve FMLN bu süreçte siyasi parti statüsüne kavuşmuştur. Mauricio Funes ise iç savaş sırasında gerilla liderleriyle yaptığı ropörtajlar ile tanınmaktadır. Brezilya İşçi Partisi'nden Dr. Vanda Pignato ile evli olan Funes, kendini Brezilya lideri Lula da Silva'nın bir hayranı olarak nitelemektedir.
Nikaragua ve Guatemala'nın ardından Orta Amerika'da yeni bir sol partinin daha iktidara ulaşmasıyla akıllara Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez'in söylemleri gelmektedir. Latin Amerika'nın tamamında sol iktidarların kurulacağını her fırsatta dile getiren Chavez'in bu vizyonuna bir ülke daha eklenmiş görünmekte. El Salvador'da 20 yıldır iktidarda bulunan ARENA partisinin seçimi kaybetmesi Latin Amerika halklarının siyasi yönelimleri hakkında fikir vermektedir. Artan suç oranları, yolsuzluk, fakirlik gibi sorunlar, halkları farklı arayışlara sevk etmektedir. Bu ortamda halkın alternatif iktidar arayışı sol partilere yönelim olarak somutlaşmıştır. Tabii ki bu yönelişte güncel ve kimi sosyal bilimciler tarfından "popülist" olarak da nitelenen gelişmelerin payı büyüktür. Bu güncel gelişmeleri "kıtadaki sol iktidarlar" şeklinde özetlemek mümkündür. Bunun yanında, El Salvador halkının bu seçiminde küresel ekonomik krizin payının bulunduğu da söylenebilir. Ancak bu payın ciddi bir oran teşkil ettiği düşünülmemektedir.
18 Ocak'taki yerel seçimlerin ardından FMLN'nin bu seçimlerden de galip çıkabileceği öngörülmekteydi. Yerel seçimlerde beklenilenin üzerinde bir başarı elde eden FMLN, yıllardır süre gelen sorunların çözümlenmesi yolunda, halk için yeni bir umut olmuştu. Ayrıca, Venezüella, Küba ve Bolivya'nın önderliğindeki "21. yüzyıl sosyalizmi" hareketi, tüm Latin Amerika halkları üzerinde etkiler yaratmıştır. Buna rağmen, halkın sosyo-ekonomik sorunlar karşısında yeni söylemlere olan ihtiyacı bu seçimlerin asıl belirleyici faktörü olmuştur.
Küresel güç ABD'nin yeni başkanı Obama ve ekibinin, arka bahçesindeki bu gelişmeler karşısında ne gibi tepkiler vereceği merak konusudur. Zira, güneyinde, kendisine karşı şekillenen bu bloğa gün geçtikçe yeni devletler katılmaktadır ve bu durumun yakın gelecekte ABD'nin başını ağrıtacağı öngörüsünde bulunmak yanlış olmayacaktır.
Yazan: Mustafa Kemal DAĞDELEN
Seçimi ve Orta Amerika'daki sol dalgayı değerlendirmeden önce kısaca FMLN ve Funes'ten bahsetmek faydalı olacaktır. 1970 yılında El Salvador Komünist Partisi'nden ayrılan bir grup, Farabundo Marti Halk Kurtuluş Güçleri'ni kurmuş ve ülke içinde silahlı mücadeleye başlamıştır. 1979 yılında ülkede darbe ile iktidarın el değiştirmesiyle iç savaş daha da derinleşmiş, 1980'de 5 gerilla örgütü birleşerek FMLN'yi oluşturmuştur. FMLN, iç savaş sırasında ülkenin yarısına yakınını kontrolü altına alarak "kurtarılmış bölgeler" ilan etti. 1983'te örgüt içerisinde yaşanan iç çatışma sonrasında iki önemli lider öldürüldü ve bu tarihten itibaren iç savaşta gerilla gruplarının liderliği FMLN'den El Salvador Komünist Partisi'ne geçti. 1992 yılında iç savaştaki süre gidişe son vermek adına barış antlaşması yapılmış ve FMLN bu süreçte siyasi parti statüsüne kavuşmuştur. Mauricio Funes ise iç savaş sırasında gerilla liderleriyle yaptığı ropörtajlar ile tanınmaktadır. Brezilya İşçi Partisi'nden Dr. Vanda Pignato ile evli olan Funes, kendini Brezilya lideri Lula da Silva'nın bir hayranı olarak nitelemektedir.
Nikaragua ve Guatemala'nın ardından Orta Amerika'da yeni bir sol partinin daha iktidara ulaşmasıyla akıllara Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez'in söylemleri gelmektedir. Latin Amerika'nın tamamında sol iktidarların kurulacağını her fırsatta dile getiren Chavez'in bu vizyonuna bir ülke daha eklenmiş görünmekte. El Salvador'da 20 yıldır iktidarda bulunan ARENA partisinin seçimi kaybetmesi Latin Amerika halklarının siyasi yönelimleri hakkında fikir vermektedir. Artan suç oranları, yolsuzluk, fakirlik gibi sorunlar, halkları farklı arayışlara sevk etmektedir. Bu ortamda halkın alternatif iktidar arayışı sol partilere yönelim olarak somutlaşmıştır. Tabii ki bu yönelişte güncel ve kimi sosyal bilimciler tarfından "popülist" olarak da nitelenen gelişmelerin payı büyüktür. Bu güncel gelişmeleri "kıtadaki sol iktidarlar" şeklinde özetlemek mümkündür. Bunun yanında, El Salvador halkının bu seçiminde küresel ekonomik krizin payının bulunduğu da söylenebilir. Ancak bu payın ciddi bir oran teşkil ettiği düşünülmemektedir.
18 Ocak'taki yerel seçimlerin ardından FMLN'nin bu seçimlerden de galip çıkabileceği öngörülmekteydi. Yerel seçimlerde beklenilenin üzerinde bir başarı elde eden FMLN, yıllardır süre gelen sorunların çözümlenmesi yolunda, halk için yeni bir umut olmuştu. Ayrıca, Venezüella, Küba ve Bolivya'nın önderliğindeki "21. yüzyıl sosyalizmi" hareketi, tüm Latin Amerika halkları üzerinde etkiler yaratmıştır. Buna rağmen, halkın sosyo-ekonomik sorunlar karşısında yeni söylemlere olan ihtiyacı bu seçimlerin asıl belirleyici faktörü olmuştur.
Küresel güç ABD'nin yeni başkanı Obama ve ekibinin, arka bahçesindeki bu gelişmeler karşısında ne gibi tepkiler vereceği merak konusudur. Zira, güneyinde, kendisine karşı şekillenen bu bloğa gün geçtikçe yeni devletler katılmaktadır ve bu durumun yakın gelecekte ABD'nin başını ağrıtacağı öngörüsünde bulunmak yanlış olmayacaktır.
Yazan: Mustafa Kemal DAĞDELEN
.jpg)
1 yorum:
Değerli kardeşim Mustafa Kemal'e bu bilgi dolu değerlendirmesi için teşekkür ediyorum. Dünya Gündemi Analizleri, dışarıdan yazılara her zaman açık olacaktır...
Yorum Gönder