Polonya'nın Krizle İmtihanı

Ekonomik kriz, ülkemizi teğet geçmese de üç aylık dönemde çok büyük zararlara yol açmadı. Ancak Avrupa'nın tam ortasında durum biraz farklı. Polonya'da yaşanan ekonomik sıkıntılar ülkeyi iflasın eşiğine getirmiş durumda. İlk yazılarımızdan birinde de bahsettiğimiz gibi Polonya'nın borçlarını ödeyememe ihtimali %25'i bulmuştur. Polonya, 1 Mayıs 2004 genişlemesiyle müdahil olduğu Avrupa Birliği'nden de yeterli yardımı alamamaktadır. Büyük umutlarla el açılan Almanya da herkese tek tek yardım etmek yerine ihtiyacı olanların yararlanacağı bir fon kurulması fikrini savunmaktadır. (ABD'nin 2. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa'ya yardım etme şekli) Bunun yanı sıra Polonya-Almanya ilişkileri de eskiye oranla daha kötü seyretmektedir. 2007'de el değiştiren iktidar; yeni hükümete, selefinin bozduğu Almanya ile ilişkileri düzeltme görevi yüklemiştir. Zira Almanya, Polonya'nın ithalat ve ihracatında önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu açılardan bakıldığında Polonya'nın, içinden çıkılması güç bir durumla karşı karşıya olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.

Avrupa Birliği üyesi olarak geçen 5 yılda Polonya'nın kalkınma hızı da giderek artmaktaydı. Ancak eski bir Varşova Paktı ülkesi olan ve kapitalizmle tanışması henüz yeni sayılabilecek Polonya için son yılların en sarsıcı ekonomik krizi tam bir şok etkisi yarattı. Henüz ortak para birimine (Euro) geçememiş olan Polonya'da kullanımda olan zloti ise, dolar karşısında sürekli değer yitirmekte. Mart 2008'de bir Amerikan Doları 2.2 zloti iken, Mart 2009'da %55'lik değer kaybı ile 1 dolar 3.5 zloti olmuştur. Zloti, Euro karşısında da benzer oranlarda değer kaybetmiştir. Ulusal para birimini değiştirmemek veya değiştirmekte gecikmek Polonya'nın ekonomik sorunlarına tuz-biber ekmiştir.

Bunun yanında ülkenin gayri safi milli hasılasındaki büyüme (GSMH) 2008 yılında %4.8 iken, büyüme hızı 2009 yılı için %0.7 olarak öngörülmüştür. Avrupa Birliği'nin bu denli zayıf, dayanıksız, istikrarsız ve büyüme hızı düşük bir ekonomiyi birliğe kattığı için pişman olduğu tahmini yapmak, birlik politikalarına bakıldığında adil bir değerlendirme olacaktır. Zira Maastricht Antlaşması'nda öngörülen enflasyon ve bütçe kriterlerine ulaşamayan bir Avrupa Birliği üyesinin, politik ve ekonomik yaptırımlarla karşılaşması muhtemeldir.

Tüm bu gelişmelere ek olarak ülkedeki siyasi iktidarın, krize çözüm üretmek için yeterli kapasiteye sahip olmadığı görülmektedir. 2007 yılında yapılan parlamento seçimlerinde toplam oyların %41'ini alarak, Polonya Halk Partisi (PSL) (%9) ile koalisyon kuran Sivil Platform (PO) lideri ve başbakan Donald Tusk, Batı ittifakına olan inancı ve güveninin yanısıra futbola olan düşkünlüğü ile de bilinmektedir. Tam bir futbol fanatiği olan Tusk, bu yönünü 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda oynanan Avusturya-Polonya mücadelesinin hakemini öldürmek istediğini söylerek ortaya koymuştu. Bu açıklamanın milli heyecanla yapıldığını düşünenleri ise geçen hafta başka bir süpriz beklemekteydi. Avrupa'nın ortasında, 38 milyon nüfuslu bir ülkeyi 4 yıl yönetmesi için seçilen bir başbakan olan Donald Tusk; parlamentoda, emekli maaşlarının düzenlenmesi ile ilgili bir oylamaya, Polonya İçişleri Bakanı'nın da aralarında bulunduğu bir grup arkadaşıyla halı saha maçında olduğu için katılamamıştı. Ekonomik Kriz'in tüm dünyayı etkilediği, önlem ve kurtarma paketlerinin havada uçuştuğu günümüzde, böyle bir skandala imza atan başbakanın, Polonya halkına yaşattığı hayal kırıklığını tahmin etmek çok da zor olmasa gerek...

Hükümeti, muhalefeti, siyasetçileri amansızca eleştirme, ülkemizde sıkça karşılaştığımız bir durum. Polonya örneğinden sonra da bu huyumuzu sürdürürmüyüz bilinmez. Ama en azından başbakanımızın futbol geçmişi mazide kaldı...